Spalarnia pod wielkim znakiem zapytania

Sprawa wypowiedzenia umowy na wykonanie Instalacji Odzysku Energii – potocznie zwanej spalarnią śmieci w Starachowicach – odbija się szerokim echem wśród naszych mieszkańców. Z nieoficjalnych informacji wiemy, że komisja rewizyjna Rady Miasta Starachowice w najbliższych dniach ma zająć się kontrolą w spółce ZEC. 

 W ostatnim czasie ukazała się interpelacja radnego Mirosława Gęborka w tym zakresie. Jak czytamy, radny zwracał się do Prezydenta Miasta Marka Materka z konkretnymi pytaniami:

Pytania radnego Mirosława Gęborka do Prezydenta Miasta:

Czy Rada Nadzorcza ZEC wydała opinię na temat odstąpienia spółki od powyższej umowy? Jeżeli tak, to proszę o załączenie kopii tego dokumentu wraz z protokołem z posiedzenia. Czy Pan, jako pełniący funkcję Zgromadzenia Wspólników ZEC, wyraził zgodę na odstąpienie od ww. umowy? Czy przedstawiono Panu analizę ewentualnych kosztów poniesionych przez ZEC wynikających z podjętych decyzji? Czy jako Prezydent miał Pan wiedzę na temat zaniedbań firmy Control Process S.A opisanych przez Prezesa ZEC?

Rozczarowująca odpowiedź Prezydenta

Odpowiedź Prezydenta rozczarowała zarówno radnego Gęborka, jak i naszą redakcję (całość odpowiedzi na bip.starachowice w zakładce interpelacje). Prezydent ograniczył się jedynie do pouczenia radnego o kompetencjach Walnego Zgromadzenia i Rady Nadzorczej spółki zgodnie z kodeksem spółek oraz stwierdzenia, że był na bieżąco informowany o wszystkich okolicznościach związanych z tą i innymi sprawami spółki.

W drugiej części odpowiedzi dowiedzieliśmy się, że Rada Nadzorcza spółki ZEC nie wydawała opinii w temacie odstąpienia od umowy z firmą Control Process S.A. Ponadto, Walne Zgromadzenie (czyli właściciel) nie podejmowało żadnych uchwał w tej sprawie.

Wnioski z odpowiedzi Prezydenta

Z udzielonej odpowiedzi możemy wysnuć wniosek, że wypowiedzenie umowy na realizację inwestycji na kwotę ponad 100 mln złotych leży w kompetencji jedynie Prezesa ZEC. Rada Nadzorcza i Walne Zgromadzenie (czyli właściciel spółki) nie mają w tej kwestii nic do powiedzenia? To bardzo dziwne podejście Prezydenta co do dbałości o majątek mieszkańców Starachowic.

Spotkanie z mieszkańcami i Rada Nadzorcza ZEC

Kilka miesięcy temu miałem okazję brać udział w spotkaniu Rady Nadzorczej ZEC z mieszkańcami w sprawie budowy spalarni. Spotkanie odbyło się w siedzibie spółki. Już wtedy ogromne nasze zdziwienie budził brak pełnej wiedzy członków Rady Nadzorczej na temat wspomnianej inwestycji. Co miesiąc członkowie Rady Nadzorczej ZEC otrzymują wynagrodzenie w wysokości od 3000 do 3500 zł brutto, co łącznie kosztuje spółkę 114 tys. zł/rok. Szkoda, że większość członków Rady Nadzorczej jest spoza Starachowic i słabo utożsamia się z naszymi sprawami i problemami.

Nowy model zarządzania a sprawy mieszkańców

A może jest to efekt nowego modelu zarządzania spółkami, zdobyty przez Prezydenta Materka podczas studiów MBA na Collegium Humanum w Warszawie. Jak Państwo pamiętają, to ta słynna na całą Polskę uczelnia, której rektor siedzi w areszcie, a niektórzy – jak twierdzi prokuratura – w ekspresowym tempie uzyskiwali odpowiednie dyplomy.

Zmiany w funkcjonowaniu Rad Nadzorczych

Pragniemy w tym miejscu przypomnieć Prezydentowi, iż nastąpiły zmiany w zakresie funkcjonowania rad nadzorczych spółek, które dotyczą obowiązku zarządu do udzielania z własnej inicjatywy określonych informacji. W szczególności dotyczy to informacji o uchwałach zarządu i ich przedmiocie, sytuacji spółki, transakcjach oraz innych zdarzeniach, które mogą istotnie wpłynąć na sytuację majątkową podmiotu, oraz udzielania zgody na transakcje o znacznej wartości.

Odstąpienie od umowy na 100 mln złotych

To właśnie zdarzenie, czyli odstąpienie 3 sierpnia 2024 r. od umowy na realizację inwestycji na ponad 100 mln złotych, może wpłynąć negatywnie na sytuację majątkową spółki ZEC. Jak twierdzi sam prezes Pocheć, brak jest gwarancji bankowych wykonawcy na ponad 10 mln zł.

Brak eksperta w Radzie Nadzorczej

Kolejna rzecz, o której rządzący najwyraźniej nie wiedzą, to przyznanie Radzie Nadzorczej uprawnienia do ustanowienia doradcy rady nadzorczej – osoby lub firmy posiadającej fachową wiedzę w odniesieniu do konkretnych zagadnień związanych z działalnością spółki. Szkoda, że Rada Nadzorcza ZEC nie korzysta w pełni ze swoich uprawnień i nie powołała eksperta w zakresie budowy takich instalacji, a jak widać, oparła się jedynie na „wiedzy i doświadczeniu” prezesa Pochecia i Prezydenta Materka.

Brak doświadczenia w realizacji tego typu inwestycji

Zarówno spółka ZEC, jak i jej dotychczasowy generalny wykonawca, spółka Control Process S.A., nigdy nie wykonywały takiego zadania. Osoby mające wiedzę w zakresie ciepłownictwa wielokrotnie podkreślały, że zaklinanie rzeczywistości przez Prezesa Pochecia skończy się klapą finansową tego pomysłu, do której – jak widać – zmierzamy dużymi krokami.

Komisja Rewizyjna Rady Miasta Starachowice przeprowadzi kontrolę

W poprzedniej kadencji samorządu stowarzyszenia obywatelskie wielokrotnie prosiły i apelowały do radnych Rady Miasta o zajęcie się problemem budowy IOE, czyli spalarni śmieci w Starachowicach, i skontrolowanie tej inwestycji. Poza zwołaniem nadzwyczajnej sesji rady miasta, na której obie strony przedstawiły swoje stanowiska w tej sprawie, nic więcej się nie wydarzyło.

Dziś, po wielu latach starań, możemy stwierdzić, że „lepiej późno niż wcale”. Komisja Rewizyjna Rady Miasta Starachowice przeprowadzi kontrolę, której przedmiotem będzie sprawdzenie procesów oraz decyzji podejmowanych przez kierownictwo ZEC i Radę Nadzorczą w sprawie inwestycji „Budowa Instalacji Odzysku Energii”, potocznie zwanej Spalarnią Śmieci.

Szeroki zakres kontroli

Zakres kontroli jest bardzo szeroki i obejmuje: wybór Generalnego Wykonawcy i Inżyniera Kontraktu, pożyczkę z WFOŚiGW w Kielcach, aż po wypowiedzenie umowy z Control Process S.A. Wydaje się, że celowe byłoby dodanie jeszcze jednego punktu kontroli, mianowicie sprawdzenie decyzji lub ich braku ze strony Prezydenta Miasta, działającego jako najważniejszy organ spółki, czyli Walne Zgromadzenie.

Apel do radnych Komisji Rewizyjnej

Mam nadzieję, że radni zasiadający w Komisji Rewizyjnej nie zapomnieli słów ślubowania: „Wierny Konstytucji i prawu Rzeczypospolitej Polskiej, uroczyście ślubuję obowiązki radnego sprawować godnie, rzetelnie i uczciwie, mając na względzie dobro mojej gminy i moich mieszkańców”.

Dalsze kroki i instytucje badające sprawę

Z nieoficjalnych informacji możemy Państwu przekazać, że kolejna instytucja zajęła się tą inwestycją. Po Prokuraturze Okręgowej w Nowym Sączu i Radzie Miasta, Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Kielcach bada prawidłowość przekazanej pożyczki oraz sposób jej wydatkowania przez ZEC Starachowice. O wszystkich podjętych działaniach będziemy Państwa informować na bieżąco.