GDZIE SĄ NASZE PIENIĄDZE?

Rekompensaty od Skarbu Państwa w wysokości 400 milionów złotych domagają się byli pracownicy FSC, którzy otrzymali akcje ZS „STAR”. Jest gotowy list do premier Ewy Kopacz.
„W imieniu kilkunastotysięcznej rzeszy pracowników byłej Fabryki Samochodów Ciężarowych w Starachowicach zwracam się do Pani Premier o podjęcie stosownych działań w celu pozyskania finansowej i moralnej rekompensaty dla załogi historycznego zakładu, który w okresie transformacji był prywatyzowany, a następnie zlikwidowany”, czytamy w liście, który w imieniu byłych pracowników FSC wystosował do premiera Józef Kowalski.
„Większościowy pakiet akcji prywatyzowanej FSC w latach 90. wykupił Sobiesław Zasada, a następnie odstąpił je niemieckiej firmie MAN. Akcje byłego kierowcy rajdowego, wkrótce po tym zostały wycofane z Giełdy Papierów Wartościowych, co sprawiło, że pracownicy fabryki, którzy je otrzymali nie byli w stanie ich spieniężyć. Jakby tego było mało, działania podjęte przez niemieckiego inwestora doprowadziły do drastycznej redukcji zatrudnienia. „Załoga dawnej Fabryki Samochodów Ciężarowych żyje z poczuciem krzywdy (…) do dziś nie otrzymała rekompensaty, ani finansowej, ani moralnej. Nie pomogły kolejne rządy wolnej RP, nie pomogli posłowie – przedstawiciele nie tylko załóg pracowniczych, ale i mieszkańców Świętokrzyskiej Ziemi (…) Liczymy, że Pani Premier, być może jako jedyna z premierów w okresie 25-lecia Wolnej Polski potrafi zrozumieć sytuację byłej już załogi FSC (…) – pisze inicjator akcji zbierania podpisów Józef Kowalski.
Prywatyzacja ZS „Star” od lat budzi wątpliwości. Była też kilkakrotnie tematem poselskich interpelacji. W 2002 r. minister skarbu Państwa Wiesław Kaczmarek tak odpowiedział na interpelację posła Andrzeja Jagiełły w sprawie akcji Zakładów Starachowickich ˝Star˝ S.A. nabytych przez pracowników.
– Zakłady Starachowickie ˝Star˝ Spółka Akcyjna działają w różnych formach organizacyjnych od ponad 50 lat. W regionie świętokrzyskim firma ta była jednym z największych zakładów pracy. Na początku lat 90. zakład zaczął napotykać trudności ekonomiczne wynikające z przestarzałej infrastruktury i technologii, przerostu zatrudnienia, spadku produkcji będącego konsekwencją zmniejszenia zamówień w związku z trudną sytuacją gospodarczą i konkurencją zagraniczną. W związku z powyższym przystąpiono do restrukturyzacji firmy, a jej pierwszym etapem było przekształcenie przedsiębiorstwa państwowego pod nazwą Fabryka Samochodów Ciężarowych ˝Star˝ w Starachowicach w jednoosobową spółkę skarbu państwa (akt przekształcenia z dnia 25 stycznia 1991 r.). Spółka wyemitowała stosownie do przepisów Kodeksu handlowego 2 800 000 akcji, które w całości zostały objęte przez skarb państwa. Kapitał własny spółki został pokryty funduszem własnym i funduszem założycielskim przedsiębiorstwa. Spółka znajdowała się w bardzo trudnej sytuacji finansowej. Dopiero podpisanie ugody bankowej, która uprawomocniła się 8 lutego 1995 r., przerwało narastanie zadłużenia. Spółka prowadziła działania restrukturyzacyjne, które skierowane były głównie na obniżenie kosztów funkcjonowania. W ramach tych działań przeniesiono część działalności produkcyjnej do spółek zależnych, zbywano zbędny majątek i dokonano redukcji zatrudnienia. Wysokie koszty działalności sprawiły, iż spółka nie była w stanie poprawić swojej kondycji finansowo-ekonomicznej. Konieczne stało się znalezienie inwestora strategicznego, który wspomógłby rozwój przedsiębiorstwa.
W roku 1999 sytuacja spółki znacznie się pogorszyła. Lawinowo rosło zadłużenie, a brak możliwości regulowania zobowiązań wobec dostawców uniemożliwiał kontynuowanie produkcji. W tym stanie rzeczy zainteresowanie przejęciem firmy wyraził niemiecki koncern MAN. Z uwagi na trudną sytuację firmy i brak innych poważnych inwestorów zarząd ZS ˝Star˝ przygotował projekt koncepcji sprzedaży zorganizowanej części przedsiębiorstwa na rzecz firmy MAN działającej przez polską firmę ˝Star Truck˝ Sp. z o.o.
Umowa sprzedaży zespołu składników majątkowych spółki ZS ˝Star˝ S.A. na rzecz MAN została podpisana w dniu 18 grudnia 1999 r. i była realizacją uchwały NWZA podjętej w dniu 29 września 1999 r. wyrażającej zgodę na zbycie składników majątkowych spółki. Przedstawiciel skarbu państwa głosował ˝przeciw˝ podjęciu tej uchwały, jednak zgodnie z decyzją ministra skarbu państwa z dnia 2 listopada 1999 r. podjętą w wyniku ustaleń pomiędzy przedstawicielami resortu skarbu i gospodarki odstąpiono od jej zaskarżenia.
Zakłady Starachowickie ˝Star˝ S.A. zostały podzielone na dwa samodzielne podmioty gospodarcze. ˝Star Truck˝, którego właścicielem jest firma MAN, przejął całość działalności podstawowej ZS ˝Star˝. Dotychczasowi akcjonariusze ZS ˝Star˝ są właścicielami akcji ˝InwestStar˝ S.A. z siedzibą w Starachowicach. W wyniku umowy, która została podpisana 17 grudnia 1999 r., przejęta została część przedsiębiorstwa zajmująca się bezpośrednio produkcją samochodów ciężarowych oraz 907 pracowników zatrudnionych przy produkcji i podpisane zostały umowy gwarantujące dostawy części między ˝Star Truck˝ a spółkami córkami ZS ˝Star˝. Ze względu na fakt, iż przedmiotem umowy był majątek spółki, a nie akcje, w umowie nie zapisano żadnych zobowiązań nabywcy majątku MAN zarówno wobec skarbu państwa, jak i pracowników. Agencja Prywatyzacji posiadająca 14,92% kapitału zakładowego wystąpiła do prezesa zarządu o dołożenie należytej staranności przy formułowaniu ostatecznych rozstrzygnięć, m.in. w zakresie zabezpieczenia interesu dotychczasowych akcjonariuszy, określenia zasad i warunków zatrudnienia pracowników, uregulowania kwestii spłaty zobowiązań spółki, konieczności korekty wyceny składników majątkowych. Jednocześnie prezes Agencji Prywatyzacji zwrócił się z prośbą o przekazywanie informacji o przebiegu rokowań oraz przyjętych rozwiązaniach. Postulaty te nie zostały uwzględnione. Skarb państwa i pozostali akcjonariusze nie otrzymali żadnych bezpośrednich wpływów z transakcji, ale utrzymane zostały miejsca pracy w regionie o strukturalnym bezrobociu, tzn.:
– 907 osób zostało zatrudnionych w spółce ˝Star Truck˝;
– 1000 w spółkach córkach;
– zatrudnienie utrzymali drobni kooperanci zewnętrzni.
W związku z trudną sytuacją ekonomiczno-finansową spółki zarząd, nie widząc szans na możliwość pomyślnej kontynuacji jej działalności, zwołał na dzień 14 września 2001 r. nadzwyczajne walne zgromadzenie, podczas którego podjęta została uchwała o postawieniu spółki w stan likwidacji. Przedstawiciel skarbu państwa głosował przeciw rozwiązaniu spółki.
W świetle powyższego informuję, że skarb państwa nie wyemitował akcji Zakładów Starachowickich ˝Star˝ S.A., lecz zrobiła to spółka. W chwili obecnej wartość akcji ˝InwestStar˝ S.A. nie jest możliwa do określenia. Zgodnie z Kodeksem spółek handlowych możliwe będzie dokonanie podziału między akcjonariuszy, w tym także pracowników, którzy nieodpłatnie nabyli 414 915 akcji, majątku pozostałego po zaspokojeniu lub zabezpieczeniu wierzycieli, ale nie wcześniej niż przed upływem roku od dnia ostatniego ogłoszenia o otwarciu likwidacji i wezwaniu wierzycieli.
W tej samej sprawie napisali do ministra sprawiedliwości Zbigniewa Ziobry emeryci i renciści z NSZZ „Solidarność” MAN STAR TRUCKS&BUSSES w Starachowicach. Wcześniej zwrócili się do prokuratury o wyjaśnienie okoliczności związanych z nieprawidłowościami w procesie prywatyzacji zakładów Star w latach 1995-1997. Prokuratura Okręgowej w Kielcach umorzyła jednak śledztwo w sprawie prywatyzacji Stara z powodu nie stwierdzenia znamion czynu zabronionego. W skardze na to postanowienie starachowiccy seniorzy wnosili do ministra sprawiedliwości o sprawdzenie, dlaczego i za czyim przyzwoleniem Skarb Państwa wybrał na inwestora strategicznego podmiot, którego oferta była gorsza finansowo, dlaczego załodze nie zagwarantowano pakietu socjalnego i nie zabezpieczono możliwości sprzedaży akcji pracowniczych.
W sukurs przyszedł im poseł Krzysztof Lipiec interpelując w 2006 r. do ministra skarbu, również w sprawie denominacji akcji pakietu pracowniczego Zakładów Starachowickich Star S.A.
– Prywatyzacja Zakładów Starachowickich ˝STAR˝ SA przeprowadzona w latach 1995-1997 do tej pory budzi poważne wątpliwości natury społecznej, które przedstawiałem już Panu Ministrowi w odrębnej interpelacji. W ostatnich dniach opinię publiczną powiatu starachowickiego zbulwersowała wiadomość przekazana przez prawnego następcę nieistniejących już Zakładów Starachowickich ˝STAR˝ spółkę ˝InwestStar˝, iż akcjonariusze posiadający pakiety akcji z puli pracowniczej winni do końca czerwca tego roku dokonać przestemplowania akcji pod rygorem ich nieważności, jeśli w oznaczonym wyżej terminie ich właściciele zaniechaliby czynności, do której zostali wezwani w sposób budzący poważne wątpliwości. Ogłoszenia o dokonaniu tych istotnych czynności przez akcjonariuszy nie dawały dostatecznych gwarancji, iż wiadomość ta skutecznie będzie powzięta przez bezpośrednio zainteresowanych sprawą akcjonariuszy. Ponadto akcjonariusze pakietu pracowniczego byli zaskoczeni faktem denominacji wartości ich akcji. Żaden organ spółki nie poinformował tego grona akcjonariuszy o jakichkolwiek czynnościach zmierzających do obniżenia wartości akcji.
Objęcie akcji z pakietu pracowniczego następowało w drodze umowy nieodpłatnego nabycia akcji, której stronami byli minister skarbu państwa z jednej, zaś uprawniony pracownik bądź były pracownik prywatyzowanego przedsiębiorstwa z drugiej strony. Dlatego też wydaje się, że Skarb Państwa będący akcjonariuszem ˝InwestStar˝ zobowiązany był do zabezpieczenia interesu prawnego akcjonariuszy, którzy mają poczucie wyrządzonej im krzywdy, twierdząc, iż w kontrowersyjnym procesie prywatyzacji zostali oszukani.
Wobec powyższego zasadne są pytania, które za moim pośrednictwem Panu ministrowi chcą zadać skrzywdzeni akcjonariusze:
1. Na jakiej podstawie dokonano denominacji akcji pracowniczych i co było przyczyną takiej decyzji?
2. Jaki udział w podejmowaniu tej kontrowersyjnej decyzji miał Skarb Państwa?
3. Dlaczego akcjonariusze pakietu pracowniczego nie byli poinformowani przez organy spółki o zamiarze denominacji akcji, jak również nie byli zawiadomieni o terminie Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy podejmującego w tej sprawie decyzję?
4. Jakie stanowisko w sprawie denominacji akcji pracowniczych zajął Skarb Państwa?
5. Czy Skarb Państwa ma pomysł, w jaki sposób zrekompensować utraconą wartość akcji byłych pracowników Fabryki Samochodów Ciężarowych w Starachowicach?
Uprzejmie proszę pana ministra o zainteresowanie się tymi ważnymi dla mieszkańców Starachowic problemami i udzielenie odpowiedzi na powyższe pytani – interpelował poseł.
W odpowiedzi minister Wojciech Jasiński napisał:
-1 lutego 1991 r. Zakłady Starachowickie ˝Star˝ zostały przekształcone w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa z kapitałem akcyjnym wynoszącym 28 000 000 PLN dzielącym się na 2 800 000 akcji po 10 zł każda. W wyniku rosnącego zadłużenia oraz krytycznej sytuacji ekonomiczno-finansowej w dniu 11 lutego 1994 r. zawarta została ugoda bankowa pomiędzy dłużnikiem – Zakładami Starachowickimi ˝Star˝ S.A. – a wierzycielami, m.in. Skarbem Państwa oraz Polskim Bankiem Rozwoju S.A. Na mocy przedmiotowej ugody wierzytelności główne w 94% podlegały zamianie na akcje z wyłączeniem puli akcji, które zgodnie z przepisami ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych z dnia 13 lipca 1990 r. miały zostać udostępnione uprawnionym pracownikom. Sytuacja, w jakiej znajdowała się spółka Zakłady Starachowickie ˝Star˝ S.A. w latach 1995-1997, wymagała nie tylko jej dokapitalizowania, ale również znalezienia inwestora strategicznego, który wniósłby nowe technologie oraz wypracował produkt zdolny do utrzymania się na rynku i opierający się zaostrzającej się konkurencji na rynku polskim i międzynarodowym.
Za niezasadne uznaje się zarzuty, iż Skarb Państwa wybrał ofertę spółki Sobiesław Zasada Centrum S.A. jako ofertę mniej korzystną pod względem finansowym, jak i z uwagi na wiarygodność i atrakcyjność programu rozwoju w porównaniu z ofertą spółki Polski Bank Rozwoju S.A. Spółka Sobiesław Zasada Centrum S.A., posiadając pakiet 28,08% akcji ˝Star˝ S.A., odgrywała w tamtym okresie znaczącą rolę na polskim rynku samochodów użytkowych. Jako spółka związana z koncernem Mercedes Benz uznana już była jako inwestor branżowy dysponujący sprawdzoną technologią i dobrą pozycją na rynku. Jako akcjonariusz zainteresowany rozwojem ˝Star˝ S.A. i objęciem jej większościowego pakietu akcji, przedstawiła też plany modernizacji produkcji oraz rozwoju Zakładów Starachowickich.
Polski Bank Rozwoju S.A. natomiast reprezentował grupę 38 inwestorów, w tym wielu z branży samochodowej. Inwestorzy ci nie przedstawili jednak ani programu naprawczego, ani programu dalszego funkcjonowania spółki przy zmienionej strukturze kapitałowej. Ofertę PBR S.A. trudno zatem było ocenić jako ofertę inwestora strategicznego w wypadku sprzedaży mu akcji w podwyższonym kapitale i konkurencyjności na rynku. Brak programu naprawczego ze strony PBR S.A. w sposób istotny wpłynął na podjęcie decyzji o wyborze na inwestora strategicznego spółki Sobiesław Zasada Centrum S.A.
Ponadto nadmienić należy, iż pomimo przesyłania zaproszeń do składania ofert na zakup akcji, z wyjątkiem grupy inwestorów reprezentowanych przez Polski Bank Rozwoju S.A. oraz Sobiesław Zasada Centrum S.A., żaden inny liczący się w branży samochodowej podmiot nie wykazał zainteresowania dofinansowaniem spółki Zakłady Starachowickie ˝Star˝ S.A. jako inwestor strategiczny.
Jednocześnie informuję, iż w opinii doradcy ówczesnego Ministerstwa Przekształceń Własnościowych, tj. konsorcjum Doradztwo Gospodarcze – Andrzej Głowacki S.A., oraz Centrum Ekspertyz Gospodarczych Fundacji Akademii Ekonomicznej w Poznaniu sprzedaż akcji w podwyższonym kapitale wyłącznie znanemu w branży samochodowej inwestorowi strategicznemu, który poprzez ich nabycie stałby się właścicielem pakietu kontrolnego akcji spółki Zakłady Starachowickie ˝Star˝ S.A., mogło być szansą dla dalszego istnienia ww. spółki na rynku samochodowym.
Pierwszy etap prywatyzacji nie polegał na sprzedaży akcji Skarbu Państwa, lecz na podwyższeniu kapitału zakładowego. W dniu 30.06.1997 r. Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy spółki Zakłady Starachowickie ˝Star˝ S.A. podjęło uchwałę o podwyższeniu kapitału akcyjnego o kwotę 30 500 000 zł poprzez objęcie 3 050 000 akcji serii B przez spółkę Sobiesław Zasada Centrum S.A. Uchwalono, iż akcje zostaną opłacone gotówką w sześciu ratach. Przedstawiciel Skarbu Państwa głosował za podjęciem przedmiotowej uchwały. Decyzja taka uzyskała akceptację Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Skarbu Państwa – Andrzeja Śmietanko. W wyniku powyższego oraz udostępnienia akcji przeznaczonych dla uprawnionych pracowników udział Skarbu Państwa w kapitale spółki Zakłady Starachowickie ˝Star˝ S.A. zmalał do 14,92%, natomiast spółka Sobiesław Zasada Centrum S.A. stała się akcjonariuszem posiadającym 65,58% akcji tej spółki.
Nie został wówczas podpisany żaden pakiet inwestycyjny ani socjalny zawierający gwarancje dla pracowników. Akcjonariusze uznali, że w interesie spółki Zakłady Starachowickie ˝Star˝ S.A. leży zwiększenie zaangażowania spółki Sobiesław Zasada Centrum S.A. jako inwestora strategicznego, pozyskanie nowych technologii oraz dostęp do źródeł finansowania. Jednocześnie informuję, iż Skarb Państwa nie jest stroną podpisywanych w procesach prywatyzacyjnych tzw. ˝pakietów socjalnych˝.
Mam nadzieję, że przedstawione powyżej wyjaśnienia oraz informacje zostaną uznane za satysfakcjonujące – odpisał minister skarbu.
InwestStar, w związku z dekoniunkturą w przemyśle motoryzacyjnym oraz z przesunięciem działalności operacyjnej, zakończył produkcję samochodów ciężarowych w ramach kontraktu z Ministerstwem Obrony Narodowej Republiki Jemenu w marcu 2001 r. a na podstawie umowy z koncernem MAN nie mógł kontynuować produkcji części i samochodów. W wyniku wstrzymania działalności produkcyjnej i zablokowania sprzedaży majątku, Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy podjęło 14 września 2001 r. uchwałę o rozwiązaniu spółki, następstwem czego była likwidacja. Przeprowadzenie jej zgodnie z przepisami Kodeksu spółek handlowych miało umożliwić spółce kontynuowanie przyjętej drogi restrukturyzacyjnej stanowiącej realne zabezpieczenia interesów wierzycieli, akcjonariuszy i samej spółki. Skarb Państwa, który ma 14,7% akcji spółki zaskarżył wówczas uchwałę o sprzedaży zbędnego majątku, a sąd zabezpieczył powództwo. Zgodnie z Kodeksem spółek handlowych, dopiero po zaspokojeniu lub zabezpieczeniu wierzycieli pozostały majątek spółki będzie można podzielić między akcjonariuszy, w tym także pracowników, którzy nieodpłatnie nabyli 414 915 akcji. Oprócz Skarbu Państwa, akcjonariuszem spółki jest firma Zasada S.A. (70,6%), pozostałe należą do pracowników i drobnych akcjonariuszy. Państwo chciało się pozbyć swoich udziałów w firmie, wystawiło te akcje na sprzedaż z ceną wywoławczą 1,89 zł za jedną – pakiet prawie 900 tysięcy akcji kosztował 1 mln 654 tys. zł, jednak z powodu braku zgłoszeń udziału aukcja się nie odbyła. Skarb Państwa jest więc w sytuacji nie innej niż pracownicy spółki, zdając sobie sprawę z braku możliwości zbycia akcji
Starachowiczanie nie dają jednak za wygraną. Z inicjatywy Józefa Kowalskiego rozpoczyna się więc akcja zbierania podpisów pod petycją do premier Ewy Kopacz o finansową i moralną rekompensatę. Można je składać w SCK i Miejskiej Bibliotece Publicznej – poinformował GAZETĘ Józef Kowalski.