LEPSZA OCHRONA ŚWIADKÓW

Pokrzywdzeni oraz świadkowie przestępstw będą lepiej chronieni, bowiem już obowiązuje nowa ustawa określająca zasady pomocy dla poszkodowanych. W szczególnych przypadkach mogą liczyć nawet na pomoc w zmianie miejsca pobytu.
Do niedawna, jeśli byłeś świadkiem przestępstwa i chciałeś złożyć zawiadomienie, twoje imię z  nazwiskiem oraz adresem pojawiało się w aktach sprawy, przez co mógł się z nimi zapoznać i podejrzany, i obrońca. Wiedział więc doskonale kto będzie świadkiem, znał miejsce jego pobytu, a nawet zatrudnienia, przez co mógł podejmować próby wpływania na jego zeznania, odwetu czy zastraszania.
– Zdarzało się czasem, że podejrzany próbował dotrzeć do świadka albo pokrzywdzonego, chcąc w jakiś sposób mu zadośćuczynić. Niektórzy próbowali brać to na litość, rzadko na szczęście wiązało się to z groźbami – powiedział GAZECIE podinsp. Tomasz Marczak, naczelnik Wydziału Kryminalnego Komendy Powiatowej Policji w Starachowicach.
Bywało również, że zgłaszający słysząc, iż musi podawać swe personalia, które pojawią się w aktach sprawy, bliski był rezygnacji.
– Można je było oczywiście utajnić, ale odbywało się to na wniosek osoby, która czuła się zagrożona. W takim przypadku dane były znane jedynie organom ścigania, co jednak zdarzało się dosyć rzadko. Ludzie nie byli tego chyba świadomi – przyznał naczelnik.
Teraz utajnianie tych informacji odbywa z urzędu, co ma uchronić przed zastraszaniem albo próbą odwetu na świadkach. Nadal będą oni musieli podawać swe personalia, ale żadne z tych danych nie znajdzie się w materiałach o przyjęciu zawiadomienia, z przesłuchania świadków, protokole z  konfrontacji czy okazania, ani nawet z eksperymentu procesowego. Znajdą się w załącznikach (w oddzielnej kopercie lub tomie), niedostępnych ani dla pokrzywdzonego i jego pełnomocnika, ani dla podejrzanego i jego obrońcy, jak powiedział nam podinsp. Marczak, dodając, że już od lipca br. będą oni mogli się zapoznawać z całą dokumentacją, co do tej pory odbywało się tylko na wniosek.
– Jeśli w aktach pojawi się gdzieś nazwisko czy adres świadka, albo pokrzywdzonego, zostaną z nich wykreślone. W teczce z aktami znajdzie się kserokopia z usuniętymi danymi, podczas kiedy oryginał trafi do załącznika. W jednym tylko przypadku policja albo prokuratura może zdecydować o ujawnianiu danych: jeśli uznają, że będzie mieć to niezbędne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy. W każdym innym przypadku znikną stamtąd na dobre – informuje T. Marczak.
Ustawa wyróżnia trzy podstawowe rodzaje środków ochrony i pomocy dla świadków i  pokrzywdzonych: ochronę na czas czynności procesowych, ochronę osobistą oraz pomoc dotyczącą zmiany miejsca pobytu. Decyzja o udzieleniu ochrony będzie podejmowana na wniosek osoby zainteresowanej, a także na wniosek sądu bądź prokuratury, ale za zgodą pokrzywdzonego lub świadka.
Zgodnie z ustawą ochrona na czas czynności procesowej ma być stosowana w każdej sprawie, w  której będzie istnieć ryzyko zagrożenia dla życia lub zdrowia świadka. Osobie takiej zostanie przydzielona asysta policjantów w czasie przesłuchania przed sądem, a także w drodze do i z sądu. Z kolei ochrona osobista ma być udzielana „w przypadku wysokiego stopnia zagrożenia dla życia lub zdrowia osoby chronionej” przede wszystkim w sprawach, które w I instancji rozpatrują sądy okręgowe. W przypadku bardzo dużego zagrożenia świadka możliwa będzie jego przeprowadzka do nowego miejsca zamieszkania. Taki rodzaj ochrony będzie stosowany po ustaleniu, że inne środki ochrony i pomocy mogą być niewystarczające. Osoba objęta tą formą ochrony będzie mogła otrzymywać pomoc finansową w wysokości nieprzekraczającej miesięcznie 3,5 tys. zł, a dla osoby małoletniej – 2 tys. zł. Pomoc ta ma być przeznaczona na potrzeby mieszkaniowe, życiowe i na pokrycie kosztów świadczeń zdrowotnych.
Nowe przepisy mają także ułatwić i uporządkować dostęp do pomocy psychologicznej dla ofiar przestępstw i ich najbliższych. Przy wojewódzkich komendach policji będą powołani koordynatorzy, do których zadań należało będzie m.in. zapewnianie współdziałania jednostek policji w udzielaniu ochrony i zapewnianie pomocy psychologicznej.