ZEC – KOMUNIKACJA MIEJSKA – ZMIANY TRAS AUTOBUSOWYCH

Zmodyfikowany system obsługi komunikacyjnej Starachowic tworzy czternaście projektowanych, skategoryzowanych, całorocznych linii autobusowych.
– cztery linie podstawowe całotygodniowe – z rozkładami jazdy opartymi na częstotliwości modułowej: kursy w dniu powszednim co 30 minut w godzinach szczytu podaży usług rozumianej jako dni powszednie w godzinach od 6.30 do 16.00 i co 60 minut w godzinach wczesnoporannych (do godziny 6.30) oraz wieczornych (do 21.00) – linie: 7 (dawna B), 17, 25 i 27, przy czym na linii 25 częstotliwość 30-minutowa obowiązywałaby w dni powszednie w godzinach od 5.00 do 21.00,
– jedna linia podstawowa funkcjonująca tylko od poniedziałku do piątku – z kursami tylko w godzinach od 6.30 do 16.00 – 20.00,
– dwie linie uzupełniające, ale wzmocnione do częstotliwości przewidzianej dla linii podstawowych – tylko w godzinach szczytu porannego: nr 5 oraz porannego i popołudniowego: nr 15 (dawna N),
– para linii, koordynacyjnie odpowiadająca jednej linii uzupełniającej, wzmocnionej do częstotliwości jak dla linii podstawowych w szczytach przewozowych: 6/21;
– jedna linia uzupełniająca – z kursami w godzinach od 5.00 do 21.00 w dniu powszednim co 60 minut – nr 18,
– cztery linie zindywidualizowane – dedykowane głównie dojazdom do zakładów pracy i szkół, funkcjonujące wyłącznie w dni powszednie: 1, 10, 29 i 30 (dotychczasowa S).
Z uwagi na ograniczenia w liczbie wozokilometrów, nie zaproponowano w koncepcji żadnej linii priorytetowej, która miałaby funkcjonować z częstotliwością podwojoną w stosunku do częstotliwości linii podstawowych, a więc co 15 minut w szczytowych okresach podaży.
W koncepcji przyjęto, że tak jak obecnie, nie wszystkie linie funkcjonować będą w pełnym zakresie czasowym przewidzianym dla komunikacji dziennej. Jak już wyżej zasygnalizowano, w soboty, niedziele i święta obowiązywałaby niższa częstotliwość – co do zasady 90-minutowa. Wyjątek od tej zasady stanowiłyby pory sobotnich zakupów – godziny 8.00 -14.00 – dla których zaproponowano zwiększenie wartości częstotliwości z 90 do 60 minut. Jest to związane z postępującym zakazem handlu w niedzielę i mającym miejsce przenoszeniem się sporej części związanego z handlem popytu na usługi przewozowe komunikacji miejskiej z niedziel właśnie na sobotę. W tych godzinach w sobotę proponuje się dodatkowo funkcjonowanie linii nr 17 i nr 25 z częstotliwością podwojoną, tj. co 30 minut. Na linii 25 obowiązywałaby wyższa częstotliwość także do godziny 6.30 oraz pomiędzy godzinami 16.00 a 21.00 oraz w sobotę do godziny 16.00. Częstotliwość 30-minutowa (przy 90 minutach na innych liniach) obowiązywałaby również w sobotę do godziny 16.00 także na linii nr 17.
Przeprowadzona symulacja liczby kursów dowodzi, że zachowana zostanie w takich uwarunkowaniach obecna liczba realizowanych wozokilometrów, natomiast jakość oferty przewozowej dla mieszkańców miasta ulegnie znaczącej poprawie.
Brak zmian w trasach dwóch linii nr 5 i 17. Pewne modyfikacje przewidziano natomiast dla dziesięciu linii: 6, 10, 18, 20, 21, 25, 27, 29, N (przenumerowanej na 15) i S (przenumerowanej na 30). Zlikwidowane zostałyby natomiast dwie linie nr 16 i 28 – oraz zmienione zostałoby oznaczenie handlowe trzech: B (na 7), N (na 15) i S (na 30). Niewielkiej korekcie uległyby również trasy linii 7, 10 i 30 w rejonie Centrum Handlowego Galardia oraz linii nr 1 w rejonie ronda ks. Jerzego Popiełuszki. Istotną zmianę w trasie przejazdu zaproponowano dla linii nr 6. Trasa tej linii, podobnie jak obecnie, rozpoczynałaby się na pętli Bugaj Cmentarz i do ul. Konstytucji 3 Maja prowadziłaby jak obecnie, następnie trasa tej linii prowadziłaby ulicami: Bankową, Kaczyńskiej, Radomską, Piłsudskiego, Na Szlakowisku, al. Armii Krajowej, Iłżecką i dalej dotychczasową trasą do pętli ul. Boczna. Nowa trasa ma w założeniu wzmocnić intensywność obsługi al. Armii Krajowej, a także wprowadzić komunikację miejską w ul. Na Szlakowisku.
Pasażerom podróżującym obecnie autobusami linii 6 do przystanków przy ulicach: Majówka, Leśnej i Kościelnej brak linii 6 zrekompensuje zwiększenie częstotliwości linii 7 (dotychczasowej B) i 17. W dni powszednie w godzinach 7.00-17.00 łącznie na obu liniach kursy będą wykonywane  co 15 minut. Obie te linie zapewniają też większość połączeń bezpośrednich realizowanych obecnie linią 6, a więc do Cmentarza i Szpitala oraz ulic: Radomskiej, Konstytucji 3 Maja, Partyzantów oraz okolic targowiska i Galardii.
Koordynacyjnym uzupełnieniem linii nr 6 będzie linia nr 21, której znaczna część trasy – od Bugaju do ul. Iłżeckiej – pokrywać się będzie z trasą linii nr 6. Oznacza to, że nowa trasa tej linii nie będzie już prowadzić z pętli Bema i ominie tym samym ciąg ulic: Bema, Stalowa i 1 Maja, a także przystanki przy Komendzie Policji i Komendzie Straży Pożarnej. Brak linii nr 21 w tych miejscach – i tym samym bezpośredniego połączenia pętli Bema z al. Armii Krajowej – zrekompensuje mieszkańcom zmieniona trasa linii nr 20. Z uwagi na niewielki popyt w kursach do Warszawki, zakłada się ograniczenie liczby kursów na linii nr 21. W zamian zakłada się rozszerzenie zakresu funkcjonowania linii 6, której kursy obecnie wykonywane są tylko do godziny 16.00, a zgodnie z projektem zakłada się wydłużenie jej funkcjonowania do godziny 21.00.
Z podobną intensywnością jak do Warszawki, a więc z częstotliwością co 60 minut w godzinach szczytów i 120 minut poza godzinami szczytu zaplanowano kursy linii nr 18 do pętli Grobla. Pozostałe kursy zostaną skrócone do Dworca Zachodniego. Planuje się dodatkowo niewielką korektę trasy: zamiast odcinkiem ul. Iłżeckiej (w kierunku Zakładów Mięsnych) od ul. Długiej do al. Najświętszej Marii Panny, trasa prowadzić będzie ulicami Długą i al. Najświętszej Marii Panny. Taką samą zmianę trasy zaplanowano dla linii 10 i 29. Ułatwiony zostanie w ten sposób dostęp do komunikacji miejskiej mieszkańcom budynków wielorodzinnych przy al. Najświętszej Marii Panny. Na linii nr 18 zaplanowano rytmicznie kursy co 60 minut w ciągu całego dnia powszedniego, z ich uzupełnieniem kursami linii nr 29, które wykonywane będą nie tylko w dostosowaniu do godzin pracy, ale rytmicznie co 60 minut w godzinach szczytu porannego i popołudniowego, zapewniając łączną częstotliwość na liniach nr 18 i 29 w tym czasie co 30 minut.
Dość istotną zmianę przewidziano w trasie linii nr 20. Obecne przystanki krańcowe dla tej linii, tj. Bugaj Cmentarz i Bema, pozostałyby niezmienione, ale jej trasa byłaby znacznie dłuższa – zamiast wyłącznie ul. Radomską prowadziłaby ulicami: Radomską, Konstytucji 3 Maja, al. Armii Krajowej, Piłsudskiego i ponownie Radomską w kierunku pętli przy ul. Bema. Kursy na linii nr 20 odbywać się będą tylko w dni powszednie w szczytowych okresach podaży, a więc w godzinach od 6.30 do 16.30.
Konieczność uzyskania znaczącej poprawy punktualności była główną determinantą zmiany trasy linii nr 25. Zmodyfikowana trasa linii nr 25, zamiast przejazdem kolejowym w ciągu ul. Radomskiej, prowadziłaby w obie strony ul. Piłsudskiego i wiaduktem w ciągu ul. Wyszyńskiego. Osiedle Południe obsługiwane byłoby pętlą uliczną – ulicami: Miodową, 6 Września, Moniuszki, al. Św. Jana Pawła II i ponownie Miodową. Trasa linii nr 25 w dalszym ciągu byłaby okrężna, ale nie prowadziłaby przez przejazdy kolejowe, a więc jej kursy powinny być bardziej punktualne. Pominięty odcinek trasy w Al. Niepodległości, co warto dodać – charakteryzujący się mniejszym popytem – obsługiwałaby dwukierunkowo linia nr 27 na zmienionej trasie prowadzącej od ul. Radomskiej przez przejazd kolejowy i następnie Al. Niepodległości oraz ulicami: Miodową, al. Św. Jana Pawła II, Moniuszki i Południową do pętli przy tej ulicy, z możliwością zapewnienia na niej postoju wyrównawczego w celu wyeliminowania ewentualnych opóźnień.
W celu poprawy punktualności kursowania autobusów linii nr 25 i umożliwienia lepszej koordynacji jej rozkładu jazdy z innymi liniami, tak jak w przypadku linii nr 27 brano pod uwagę rezygnację z trasy okrężnej na os. Wanacja (pętli ulicznej: 6 Września – Moniuszki – al. Św. Jana Pawła II), na rzecz skierowania jej dwukierunkowo ulicami: Miodową, al. Św. Jana Pawła II, Moniuszki i Południową do pętli przy ul. Południowej. Rozwiązanie takie wprawdzie uatrakcyjniłoby komunikację miejską w tej części miasta, ale w jego rezultacie długość trasy linii 25 w każdej parze kursów „tam” i „z powrotem” uległaby wydłużeniu aż o 3 km, a nie uzasadnia opisywanego wzrostu odnotowana na analizowanym odcinku łączna liczba pasażerów wszystkich linii. Łącznie, w ciągu całego dnia powszedniego do autobusów linii B i N wsiadało na przystankach pomiędzy al. Św. Jana Pawła II a pętlą przy ul. Południowej około 100 osób. Na obsługujących te przystanki nowych liniach 7, 15 i 27 zaplanowano kursy z łączną częstotliwością co 10-15 minut w szczytach podaży usług i co 30 minut poza tymi szczytami. Dalsze zwiększenie oferty przewozowej, uzyskane przez wprowadzenie na opisywany odcinek linii nr 25, spowodowałoby nadmiar zdolności przewozowej i jednocześnie całkowite zaprzestanie obsługi ul. 6 Września. Ostatnim argumentem przeciwko rozdzieleniu okrężnej trasy linii nr 25 na dwukierunkową jest ograniczona pojemność (i wymagający cofania kształt) pętli przy ul. Południowej – jest ona zbyt mała, aby zmieściły się na niej autobusy linii 7, 25 i 27, zawracające rytmicznie co 10-15 minut i dodatkowo autobusy linii dowozowych do największych zakładów pracy (1 i 10). W tej sytuacji do pętli Południowa z tych dwóch linii skierowano tylko linię 27, bardziej narażoną na opóźnienia, z uwagi na poprowadzenie trasy w obu kierunkach przez przejazdy kolejowe.
Trasa linii N (przemianowanej na 15) także zostałaby zmieniona. Od pętli Nowowiejska do ul. Miodowej prowadziłaby bez zmian, ale dalej, zamiast Al. Niepodległości oraz ulicami Bernardyńską i Targową, prowadziłaby wiaduktem w ciągu ul. Wyszyńskiego. Kolejną zmianę zaproponowano w północnej części trasy: z ul. Majówka autobusy tej linii nie skręcałyby w lewo w ul. Oświatową, ale do al. Armii Krajowej dojeżdżałyby ulicami: Oświatową, Szkolną, nową drogą do szpitala, Batalionów Chłopskich, Radomską i Konstytucji 3 Maja.
Z uwagi na specyficzny charakter linii S (z planowanym zmienionym oznaczeniem na 30), trudno już na etapie koncepcji określić ostateczną jej trasę, ale ponieważ w godzinach jej funkcjonowania zakłada się ograniczenie intensywności funkcjonowania linii nr 7 (obecnej B), to nowa trasa linii 30 powinna być nieco bardziej zbliżona do trasy linii nr 7.
Trasa linii  nr 16 w znacznym stopniu pokrywa się z trasą linii nr 15. Przy założonej zwiększonej częstotliwości kursów linii 15 i jednocześnie zmianie jej trasy w sposób obejmujący ulice Radomską i Konstytucji 3 Maja, linia 16 może przestać funkcjonować. Większość relacji bezpośrednich obsługiwanych linią 16 zapewni bowiem zmieniona trasa linii 15 (dotychczasowa N), natomiast w zamian za linię 16 dojazd z al. Św. Jana Pawła II do Al. Niepodległości zapewnią kursy linii nr 27, z częstotliwością wyższą niż w obecnych rozkładach jazdy.
Likwidację linii nr 28 przewidziano natomiast z uwagi na zmianę trasy linii nr 20 i zapewnienie relacji bezpośrednich z pętli Bema do ul. Piłsudskiego, Dworca Wschodniego i Rynku przez kursy linii 20. Nie bez znaczenia jest też zwiększenie częstotliwości funkcjonowania linii nr 29 do 60 minut w godzinach szczytów przewozowych (z kursami w tej samej relacji, ale wykonywanymi inną trasą).
Podczas badań marketingowych pasażerowie zwracali ankieterom uwagę na dużą uciążliwość korzystania z komunikacji miejskiej w rejonie Centrum Handlowego Galardia. Wskazywano, że autobusy w kierunku największych osiedli mieszkaniowych w północnej i zachodniej części miasta korzystały z rozłącznych przystanków: „Iłżecka – Cmentarz” (linie: 6, 18, 21, 28 i 29), „Wiadukt III – Wyszyńskiego” (linie: 27, B i S) oraz Targowa (linie 5 i N). Uciążliwość tę przynajmniej częściowo można wyeliminować, poprzez skierowanie tras wszystkich linii obejmujących ul. Wyszyńskiego w kursach w kierunku al. Armii Krajowej zajazdem pod C.H. Galardia – ulicami: Wyszyńskiego, rondo Rafalskiego i Iłżecką, z obsługą przystanków „Galardia” i „Iłżecka – Cmentarz”. W projektowanym układzie komunikacyjnym ta drobna zmiana dotyczyłaby linii: 7, 15, 18, 25 i 30, które wspólnie z liniami: 6, 10, 21 i 29 obsługiwałyby przystanek „Iłżecka – Cmentarz”.
Analogiczne rozwiązanie zaproponowano dla linii 10 w kierunku ul. Południowej. Trasę tej linii zaplanowano od ronda Rafalskiego, ulicami Iłżecką i Wyszyńskiego, z przystankami: „Iłżecka – Cmentarz” i „Wyszyńskiego – Wiadukt III” (wspólnym z liniami: 7, 15, 18 i 25).
W wyniku wdrożenia przedstawionych założeń optymalizacyjnych, funkcjonowanie wszystkich priorytetowych i podstawowych linii komunikacji miejskiej oparte będzie na wspólnej częstotliwości modułowej. Zabieg ten ma na celu zachowanie lub nawet niekiedy poprawę standardu obsługi najważniejszych osiedli miasta.
Przedstawiona koncepcja zakłada, że poszczególne rejony miasta i ciągi komunikacyjne obsługiwane więcej niż jedną linią, charakteryzować będzie wyższa łączna częstotliwość kursowania autobusów. Przykładowo, na wybranych ciągach ulic autobusy pojawiać się będą z następującą średnią częstotliwością:
– na al. Św. Jana Pawła II – co 15 minut w dni powszednie do godziny 6.30 oraz w godzinach wieczornych od 16 do 21, a także w soboty w godzinach od 8 do 14 (linia 25 co 30 minut oraz linie 7 i 27 co 60 minut – łącznie zapewniające częstotliwość 30-minutową), co 10 minut w dni powszednie w godzinach od 6.30 do 16 (linie: 7, 25 i 27 z kursami co 30 minut, przy czym niektóre kursy linii nr 7 w godzinach porannych byłyby zastąpione kursami linii 30) oraz co 30 minut w soboty (poza godzinami od 8 do 14) i niedziele (każda z linii co 90 minut);
– na al. Armii Krajowej – co 20 minut w dni powszednie do godziny 6.30 oraz w godzinach wieczornych (linie: 5, 6 i 18 – z kursami co 60 minut), co 10 minut godzinach 6.30 – 8 i 13 – 16 (linia 20 oraz para linii 6 i 21 z kursami co 30 minut, a także linie: 5 i 18 co 60 minut), przynajmniej co 15 minut w godzinach międzyszczytowych (linia 20 co 30 minut i linie: 5, 6/21, 18 – co 60 minut) oraz przynajmniej co 30 minut w soboty i niedziele (każda z linii co 90 minut); ponadto jednokierunkowo wyznaczona została tą ulicą trasa linia 15, z kursami z częstotliwością od 30 minut w godzinach szczytu do 90 minut w soboty i niedziele;
– na ulicach: Majówka, Leśna i Kościelna – co 20 minut w dni powszednie do godziny 6.30 (linie 7, 17 i 29 co 60 minut), przynajmniej co 15 minut w dni powszednie w godzinach 6.30 – 16 (linie 7 i 17 co 30 minut oraz linia 29 w godzinach porannego i popołudniowego szczytu przewozowego co 60 minut), co 30 minut w godzinach wieczornych (linie 7 i 17 co 60 minut) oraz przynajmniej co 30 minut w soboty w godzinach od 8 do 14 i co 45 minut w soboty i niedziele (obydwie linie co 90 minut); ponadto jednokierunkowo wyznaczona została tą ulicą trasa linia 15, z kursami z częstotliwością od 30 minut w godzinach szczytu do 90 minut w soboty i niedziele;
– na ul. Bema – średnio co 30 minut w dni powszednie do godziny 6.30 (linie 7 i 29 co 60 minut), aczkolwiek z dodatkowymi kursami na liniach 1 i 10, przynajmniej co 15 minut w godzinach 6.30 – 16 (linie: 7 i 20 co 30 minut oraz linia  nr 29 w godzinach porannego i popołudniowego szczytu przewozowego co 60 minut), co 60 minut w godzinach wieczornych oraz przynajmniej co 90 minut w soboty i niedziele (linia 7);
– na ulicach Radomskiej (Urząd Miejski) i Batalionów Chłopskich (Szpital) oraz na pętli Bugaj:
– w dni powszednie do godziny 6.30 – linie: 5, 6, 15, 17, 27 co 60 minut oraz linia 25 co 30 minut;
– w dni powszednie w godzinach od 6.30 – 8 i 13 – 16 – linie: 6/21, 15, 17, 20, 25 i 27 co 30 minut oraz linia 5 co 30 minut w godzinach szczytu porannego i co 60 minut – popołudniowego;
– w godzinach międzyszczytowych w dni powszednie oraz w soboty w godzinach 8 – 14 – linie: 17, 20 i 25 co 30 minut oraz linie: 5, 6/21, 15 i 27 co 60 minut, przy czym linia 20 tylko w dni powszednie;
– w pozostałych godzinach w soboty oraz w niedziele – linie: 5, 6/21, 15, 17, 25 i 27 co 90 minut.
Proponowane przedziały częstotliwości modułowej obowiązującej na projektowanych liniach starachowickiej komunikacji miejskiej. W tabeli nie ujęto linii o zindywidualizowanych rozkładach jazdy (1, 10 i 30).  Z powodu dążenia do zachowania rytmiczności kursów, przy minimalizacji liczby pojazdów obsługujących całą sieć komunikacyjną, konieczne będą cykliczne zmiany obsługiwanych przez autobusy linii, które odbywać się będą w obrębie wspólnych pętli linii i nie spowodują realizacji nieefektywnych kilometrów dojazdowych i technicznych. Zmiany te odbywać się będą przede wszystkim na pętlach Bugaj i Bema – zwłaszcza w porze obowiązywania częstotliwości 60-minutowej – w sytuacji, gdy czas przejazdu w obie strony na większości linii nieznacznie przekracza godzinę. Opisana technika konstrukcji rozkładów jazdy wynika z oszczędności lub z polityki optymalizacji eksploatowanego taboru i obecnie jest już stosowana w wielu miastach w kraju.
Opracowanie zmian na zlecenie ZEC Komunikacja Miejska wykonała firma Marcina Gromadzkiego.