Legionelloza to niebezpieczna choroba zakaźna powodowana przez bakterie z rodzaju Legionella i związana z zapuszczonymi instalacjami wodnymi oraz wentylacyjnymi i klimatyzacyjnymi. Nie przenosi się z człowieka na człowieka i można jej zapobiec, zachowując higienę i standardy sanitarne. Bakterie Legionella żyją zwykle w stawach, jeziorach czy rzekach oraz wilgotnej glebie, ale mogą też kolonizować systemy wodociągowe oraz różnorodne urządzenia zawierające wodę.
W ostatnich, upalnych tygodniach sierpnia bakteria ta pojawiła się na Podkarpaciu, powodując zakażenie u ponad setki osób, niestety kilka osób zmarło. Objawy legionellozy mogą obejmować: wysoką gorączkę; dreszcze; bóle mięśni i stawów; bóle głowy; ból w klatce piersiowej; kaszel – początkowo suchy, następnie mokry; duszności i problemy z oddychaniem; zmęczenie i osłabienie organizmu; nadmierną senność, niekiedy nawet śpiączkę; zaburzenia świadomości; dolegliwości ze strony układu pokarmowego: nudności, wymioty, wodnista biegunka, brak apetytu, silne bóle brzucha.
Zapytaliśmy w Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Starachowicach: jak często Sanepid kontroluje wodę w starachowickich wodociągach oraz, jak wygląda kontrola; czy w ostatnim okresie (upałów w Polsce i wystąpienie bakterii) przeprowadzono taką kontrolę; jak wygląda procedura, jeśli PSSE wykryje niebezpieczne bakterie w wodzie / wodociągach?
Jak informuje Ewa Dróżdż – Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Starachowicach, głównym kierunkiem pracy Sekcji Nadzoru Higieny Środowiska jest regularny monitoring jakości wody do spożycia przez ludzi. Sieć wodociągowa jest monitorowana w oparciu o corocznie ustalany harmonogram poboru próbek wody, w wytypowanych punktach kontrolnych na terenie całego powiatu starachowickiego.
– Miasto Starachowice zaopatrywane jest w wodę do spożycia przez ludzi pochodzącą z wodociągu sieciowego Trębowiec, którego zarządcą jest PWiK w Starachowicach ul. Iglasta. Woda badana jest systematycznie w wyznaczonych punktach rozlokowanych na terenie całego miasta, z częstotliwością określoną w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi – mówi Ewa Dróżdż. – Próbki wody do badania mikrobiologicznego pobiera się do sterylnych butelek. Przed pobraniem należy zdjąć z kranu urządzenia przeciwrozbryzgowe (np. sitka wraz z uszczelkami), odkręcić kurek z zimną wodą i spuszczać wodę swobodnym strumieniem przez co najmniej 5 min. Po zdezynfekowaniu końcówki wylewki poboru próbki wody należy dokonywać do odpowiednich butelek. Transport próbki odbywa się w termoizolowanym pojemniku.
Kontrola jakości wody przeprowadzana jest systematycznie kilkakrotnie w ciągu każdego miesiąca bez względu na warunki pogodowe
– Przy stwierdzeniu podczas badania wody ciepłej w Laboratorium Akredytowanym przy PSSE w Starachowicach skażenia wewnętrznej instalacji wody ciepłej pałeczkami Legionella sp. PPIS w Starachowicach bezzwłocznie wydaje decyzję administracyjną dotyczącą zaprzestania użytkowania pryszniców w danym obiekcie użyteczności publicznej, demontaż końcówek lub innych urządzeń mogących wytwarzać aerozol wodno-powietrzny. Nakazuje podjęcie działań naprawczych zmierzających do redukcji liczby bakterii Legionella sp. w instalacji wody ciepłej. Po podjęciu takich działań następuje kontrolne badanie wody ciepłej w powyższym zakresie. Prawidłowe wyniki są potwierdzeniem skuteczności działań naprawczych, a tym samym, że korzystanie z tych urządzeń jest pod tym względem bezpieczne – mówi szefowa starachowickiego Sanepidu. – Przy przekroczeniach wartości parametrów mikrobiologicznych w wodzie do spożycia przez ludzi PPIS w Starachowicach bezzwłocznie wydaje decyzję administracyjną dotyczącą warunkowej przydatności wody do spożycia lub decyzję o braku przydatności wody do spożycia przez ludzi, a także zalecenia dotyczące wdrożenia działań naprawczych w celu przywrócenia należytej jakości dostarczanej wody. W obu przypadkach wydawany jest komunikat dla konsumentów danego obszaru obsługiwanego przez wodociąg o zaistniałej sytuacji.
Również Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji spółka z o.o. w Starachowicach prowadzi wewnętrzną kontrolę jakości wody zgodnie z wymaganiami art. 5 ust. 1a Ustawy z dnia 7 czerwca 2001r o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzeniu ścieków oraz Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2017 DZ. U. 2017 poz. 2294 w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi.
– Punkty czerpalne zgodnie z rozporządzeniem i w porozumieniu z Państwowym Powiatowym Inspektorem Sanitarnym w Starachowicach są rozmieszczone równomiernie w strefie zaopatrzenia: ujęciach wody; w miejscach, w których woda jest wprowadzana do sieci; sieci wodociągowej i punktach czerpalnych znajdujących się najbliżej przed wodomierzem głównym lub przyłączem wodociągowych łączącym sieć wodociągową z wewnętrzną instalacją wodociągową w nieruchomości (z zaworów używanych zwykle do pobierania wody z budynków użyteczności publicznej). Zgodnie z ustalonym harmonogramem przedsiębiorstwo monitoruje 38 punktów – mówi prezes PWiK, Jerzy Miśkiewicz. – Zgodnie z wymaganiami Rozporządzenia Ministra Zdrowia Przedsiębiorstwo w badanych próbkach monitoruje 4 parametry mikrobiologiczne  oraz 57 parametrów fizykochemicznych. Monitoringiem kontrolnym objęto również substancje promieniotwórcze. Wyniki stanowiące wewnętrzną kontrolę jakości dostarczanej wody przekazywane są zgodnie z wymaganiami do Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Starachowicach. Częstotliwość pobierania próbek również ustala przedmiotowe rozporządzenie, Przedsiębiorstwo w ramach wewnętrznej kontroli i zapewnienia bezpieczeństwa już w latach poprzednich zwiększyło wymaganą częstotliwość dziesięciokrotnie.
Jak dodaje prezes Miśkiewicz, każdorazowo po wystąpieniu okoliczności mogących spowodować zmianę jakości wody szczególnie jej pogorszenie lub przekroczenie wartości parametrycznych wdrażana jest procedura postępowania zgodna z wymaganiami w/w rozporządzenia uwzględniająca dezynfekcje sieci wodociągowej i ustalenie przyczyny niezgodności.
– Obowiązek badania bakteriologicznego Legionella sp. zgodnie z wymaganiami w/w rozporządzenia spoczywa na podmiotach wykonujących działalność leczniczą prowadzących stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne oraz właścicielach lub zarządcach budynków zamieszkania zbiorowego, oraz budynków użyteczności publicznej, w których w trakcie ich użytkowania wytwarzany jest aerozol wodno-powietrzny tylko w instalacjach wody ciepłej na wewnętrznych instalacjach wodociągowych za wodomierzem głównym w nieruchomości odbiorcy usług – informuje prezes PWiK.